Зінаіда Пятроўна Лемяшкова прыгадвае жудасныя падзеі, якія перажыла ейная сям’я ў часе Другой сусветнай вайны, удзяляючы асаблівую ўвагу знаходжанню ў канцэнтрацыйным лагеры Азарычы. Яна апісвае карціну суровых умоў у лагеры, падрабязна расказваючы пра цяжар голаду, хвароб і эмацыянальных перажыванняў ад назірання за тым, што адбывалася навокал. Яна расказвае, што Чырвоная Армія вызваліла іх, калі ўся надзея на выжыванне, падавалася, ужо згасла. Падыходзячы да лагера, салдаты абясшкоджвалі шматлікія міны, якія нямецкая армія пакінула, каб запаволіць рух ворага наперад.

„Wir dachten nicht daran, dass wir irgendwann befreit werden – jeder hat auf den eigenen Tod gewartet. Aber wir wurden befreit und noch an demselben Tag haben die Soldaten einen engen Weg von Minen entschärft (das Territorium um das Lager “Osaritschi” herum war miniert) und halfen den am Leben gebliebenen Menschen herauszugehen. Wir weinten vor Glück und die Soldaten weinten, als sie uns sahen, ausgemergelte Kinder und Greise sowie Berge von Leichen, die den Tag der Befreiung nicht mehr erleben konnten.“1 (Арыгінальны тэкст (ням.))

«Мы не верылі, што нас калісьці вызваляць. Кожны чакаў смерці. Але нас вызвалілі — яшчэ ў той жа дзень салдаты ачысцілі ад мін вузкую сцежку (тэрыторыя вакол лагера была замініравана) і дапамаглі жывым выйсці. Мы плакалі ад шчасця, і салдаты плакалі, убачыўшы нас, знясіленых дзяцей і старых, — і горы трупаў тых, каму ўжо не было наканавана ўбачыць дзень вызвалення». (Пераклад з нямецкай мовы)


  1. https://azarycy1944.nghm-uos.de/be/concentrationscampsbelarusian/. ↩︎