15 сакавіка 1944 г., праз два дні пасля таго, як ён даведаўся пра дэпартацыю, Ёзэф Перау наведаў дэпартацыйны лагер каля Рудабелкі. У той час у імправізаваным лагеры каля чыгуначнай станцыі 10 000 цывільных асоб чакалі адпраўкі у лагер пад Дзерцю.
„Es werden hier in einem großen Stacheldrahtumzäunten Lager unter freiem Himmel die Zivilisten der ganzen Umgebung zusammengepfercht. Die arbeitsfähigen Männer und Frauen kommen nach Deutschland, die anderen werden in einen vorspringenden Frontbogen getrieben, der in einer Nacht zurückgenommen wird – und alle sind dann beim Russen, der dann für sie sorgen muss. […] Wenn man in die Gegend des Lagers kommt, bietet sich ein Bild des Schreckens. Das ganze Feld ist übersät mit dem Hab und Gut dieser Menschen, das sie nicht weiter mitschleppen konnten. […] Ich spürte die Veränderung zuerst an einem seltsam erregenden Geräusch, welches ich nicht näher bestimmen konnte, bis ich in der Ferne das Lager entdeckte. Ein ununterbrochenes leises Wehklagen vieler Stimmen stieg daraus zum Himmel auf. Und dann sah ich, wie man gerade vor mir die Leiche eines alten Mannes abschleppte wie ein Stück Vieh. Man hatte einen Strick um sein Bein gebunden. Eine Greisin lag tot am Wege mit frischer Schusswunde in der Stirn. Ein posten der Feldgendarmerie belehrte mich weiter. Er wies auf ein paar Bündel im Dreck hin: Tote Kinder. […] Frauen haben ihre Kinder, die sie nicht mehr tragen konnten, am Wege liegen lassen. Auch sie wurden erschossen, wie überhaupt alles „umgelegt“ wird, was wegen Krankheit, Alter und Schwäche nicht mehr weiter kam. Ein San. Offizier, dem ich erregt davon berichten wollte, wies mich überlegen ab: „Herr Pfarrer, das überlassen Sie nur uns. Ich habe selber aus Mitleid ein paar hilflose Kinder erschossen.“1 (Арыгінальны тэкст (ням.))
«Цывільных з усяго раёна зганяюць у вялікі лагер пад адкрытым небам, абнесены калючым дротам. Мужчын і жанчын, прыдатных для працы, адправяць у Германію, астатніх загоняць у выступ лініі фронту. За ноч яго аддадуць — і ўсе яны патрапяць да рускіх і стануць іхнім клопатам. […] Трапляючы на тэрыторыю лагера, бачыш перад сабой жахлівую карціну. Усё поле завалена рэчамі тых, хто не мог іх больш несці. […] Упершыню я адчуў змены па дзіўным хвалюючым шуме, крыніцу якога я не мог вызначыць, пакуль не ўбачыў лагер удалечыні. Ад яго да неба ўзнімаўся ціхі бесперапынны шматгалосы стогн. А потым я ўбачыў, як проста перада мной, нібы скаціну, цягнуць труп старога. Яго нага была абвязана вяроўкай. Узбоч дарогі ляжала мёртвая старая са свежай кулявой ранай у лбе. Паставы з палявой жандармерыі праінструктаваў мяне далей. Ён паказаў на некалькі скруткаў у гразі: мёртвыя дзеці. […] Жанчыны пакінулі ляжаць ля дарогі сваіх дзяцей, якіх ўжо не маглі несці. Іх таксама застрэлілі. Так дабівалі ўсіх, каму хвароба, старасць ці слабасць не давалі ісці далей. Афіцэр медыцынскай службы, якому я хацеў далажыць пра гэта, адмахнуўся ад мяне: „Айцец, пакіньце гэта нам. Я сам з міласэрнасці застрэліў ужо некалькіх малютак“». (Пераклад з нямецкай мовы)
- Perau, Josef: Prieser im Heere Hitlers. Erinnerungen 1940-1945, Essen 1962. ↩︎
